به نقل از «فارس»

سفر به اسفراین؛ شهر دومین ارگ خشتی ایران و کشتی باچوخه

تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۶۴۴۴۱۰

به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، اقوام ساکن در خراسان شمالی را بیشتر تات‌ها، کرمانج‌ها، ترک‌ها، ترکمن‌ها و فارس‌ها تشکیل می‌دهند. علاوه بر این قومیت‌ها اقوام عرب، بلوچ و لر نیز در چند روستای استان سکونت دارند. وجود اقوام مختلف با فرهنگها و آداب و رسوم متفاوت سبب شده این استان به گنجینه فرهنگها شهرت یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در آستانه نوروز ۱۴۰۱ با هدف معرفی مناطق گردشگری خراسان شمالی روزانه یکی از شهرستان ها و مناطق دیدنی شان تقدیم نگاه تان می شود.

شهرستان اسفراین در جنوب شرقی استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به شهرستان های بجنورد و شیروان، از شمال شرقی به شهرستان فاروج، از غرب به شهرستان جاجرم و از جنوب و جنوب شرقی به استان خراسان رضوی محدود می شود.

این شهرستان با مساحت بالغ بر حدود پنج هزار و ۳۴۵ کیلومتر مربع دارای دو شهر اسفراین و صفی آباد، دو بخش، هفت دهستان و ۱۵۰ آبادی است. شهرستان اسفراین در دامنۀ جنوبی کوه‌های آلاداغ و جنوب و غرب شاه جهان قرار گرفته و در جنوب آن نیز رشته کوه‌های کم ارتفاع‌تر از جمله کوه‌های جغتای وجود دارد. عمده‌ترین مراکز سکونتی، دشت اسفراین و صفی آباد هستند.

آثار به جامانده از استقرارهای پیش از تاریخی از جمله «جیران تپه» در شهرستان اسفراین نشان دهندۀ سابقه تاریخی کهن این منطقه است.

ارگ بلقیس در نزدیکی شهر اسفراین از جمله مهمترین بقایای شهرهای دوره اسلامی است.

اقوام کرد، ترک و تات از ساکنین اصلی این شهرستان هستند که هر یک فرهنگ، آیین و هنرهای مختص به خود را دارند. قدمت سکونت کردهای این شهرستان به عصر صفویه باز می گردد، ترکها که عمدتا ساکن صفی آباد هستند ریشه ای ۳۰۰ ساله دارند و تات نشینان نیز که در روستاهایی همچون رویین با قدمتی هزارساله سکونت دارند. وجود تنوع قومیتی جذابیتی کم نظیر به این منطقه بخشیده است.

شهر تاریخی بلقیس به شماره ثبت ملی۴۴۹۷

ارگ بلقیس بقایای شهر کهن اسفراین  واقع در سه کیلومتری جنوب شهر اسفراین کنونی از سده های نخستین اسلام شکل گرفته و تا پایان دوره صفوی و اوایل قاجار زندگی در آن جریان داشته و به عبارتی بیش از هزار سال تاریخ اسفراین را در دل خود جای داده است.

شهر بلقیس شرایط و ویژگی های کامل یک شهر اسلامی را داراست و از بخش های مختلف شامل ارگ، شارستان و تاسیسات مختلف شهری چون بازار و مسجد و... برخورداربوده است.

ارگ بلقیس مهم ترین و شاخص ترین اثر این مجموعة باستانی است که از آن می توان به عنوان یکی از بزرگترین سازه های خشتی در ایران نام برد.

این سازه بزرگ خشتی و چینه ای وسعتی حدود ۵۱ هزار مترمربع دارد که زمانی ۲۹ برج در اندازه های متفاوت حفاظت از آن را به عهده داشته اند.

در گرداگرد ارگ یک خندق وسیع وجود دارد که نفوذ پذیری قلعه را دشوار می ساخته است.

در محدودۀ حصار شهر(شارستان) آثار دیگری نیز قابل مشاهده است که عبارتند از: بقعه شیخ آذری شاعر و عارف قرن نهم هجری که در قسمت شمالی شارستان شهر واقع شده است، راسته بازار در بخش میانی شهر، مشتمل بر بازار و بخش های اقتصادی شهر است که مابین تپه منار در جنوب و شیخ آذری در شمال قرار گرفته است و محل معروف به «تپه منار»که با توجه به نوشته های مورخین، جغرافی نویسان و نیز کاوش های باستانشناختی احتمالاً محل مسجدی است که بخش هایی از آن را باستان شناسان کاوش کرده اند.

همچنین، دو بنای مهم دیگر هم خارج از حصار شهر بلقیس ولی در نزدیکی آن قرار دارند که یکی بنای کاروانسرای معروف به کهنه رباط در بخش شمال غربی شارستان شهر بلقیس و دیگری مجموعه ای معروف به یخدان ها که در بخش جنوب غربی شهر تاریخی اسفراین قرار دارند.

آرامگاه شیخ آذری به شماره ثبت ملی ۴۴۹۷

آرامگاه حمزه بن علی آذری معروف به شیخ آذری از شاعران و عارفان قرن نهم هجری قمری در جنوب شهر اسفراین، در حدود یک کیلومتری شمال شرقی خرابه‌های شهر تاریخی بلقیس و در میان اراضی کشاورزی واقع شده است.

قلعه صعلوک به شماره ثبت ملی ۲۹۴۳۴

قلعه صعلوک دژی استوار بر جبهۀ جنوبی ارتفاعات سالوک است که قدمت آن به قرون ششم تا هفتم هجری می رسد و در متون تاریخی مختلف از آن یاد شده است که این قلعه بر فراز یک صخره منفرد با دیواره های پرتگاهی ساخته شده که دسترسی و تسخیر آن را در زمان آبادانی وحیات قلعه بسیار دشوار می ساخته است.

در داخل قلعه بقایای تاسیساتی مانند انبار آذوقه و غلات، حمام، آسیاب، زندان و مقر فرمانده قلعه و سایرین وجود دارد که مجموع مساحت قلعه را به بیش از یک هکتار می رساند.

قلعه صعلوک از نظر وسعت و موقعیت بسیار صعب العبور و یکی از مهمترین قلاع نظامی دورۀ اسلامی در شمال خراسان است.

مقبره باباقدرت به شماره ثبت ملی ۱۱۰۵۲

مقبره باباقدرت واقع در غرب روستای دهنه اجاق اسفراین، به شیوۀ دستکند شکل گرفته است و تمام اجزاء تشکیل دهندۀ آن در دل یک تپه طبیعی حفر شده است. پلان کلی بنا از سه بخش اصلی شامل یک ورودی در سمت شرق،  تالاری مستطیل شکل، یک رشته پلکان در انتهای دالان و گنبدخانۀ مربعی تشکیل شده است.

در بخشهای مختلف گنبدخانه آن تزییناتی به شکل نقوش هندسی یا آیات قرآن و احادیث با رنگ آبی نوشته شده است. برخی پژوهشگران صاحب این قبر را «درویش حسین بن محمد» و سازندۀ«بقعه امامزاده کوران» می دانند.

آرامگاه رشید الدین محمد بیدوازی به شماره ثبت ملی ۲۱۹۲

شیخ رشید الدین محمد بیدوازی از مشایخ صوفیه در سال ۸۷۷ هجری وفات یافته و در زادگاهش بیدواز به خاک سپرده شده است که بر مزار او یک بنای سادۀ هشت ضلعی گنبددار با سنگ لاشه و ساروج ساخته شده است.

نمای داخلی بنای آرامگاه با طاق نماهای ساده تزیین شده که در روی آنها یک افریز گچ بری شده به خط ثلث در ارتفاع ۴/۲ متری از کف بنا گرداگرد دیوارها چرخیده است.

در کتیبه افریزها آیاتی از قرآن مجید و صلوات چهارده معصوم است و در بخشی از آن نیز صاحب قبر را محمد رشید الدین نوادۀ شیخ همام و نبیرۀ شیخ احمد غزالی معرفی کرده است.

درب و ضریح آرامگاه از جنس چوب گردو و چنار به ابعاد۱۳۰ در ۱۹۳ ودر ارتفاع ۱۸۰سانتی متر دارای نقوش وکتیبه هایی با منبت کاری بسیار زیبا است و اکنون به موزه باستان شناسی بجنوردمنتقل شده است.

منطقه نمونه گردشگری میلانلو 

دهستان میلانلو به مرکزیت روستای پرکانلو از توابع بخش مرکزی شهرستان اسفراین در ۹ کیلومتری شرق شهر اسفراین، قرار دارد.

ازمهمترین جاذبه های این منطقه نمونه گردشگری باتوجه به موقعیت کوهستانی آن کوهستان شاه جهان و کرکزو، دره ها، جویبارها و چشمه سارها واز جمله چهل چشمه (روستای سرچشمه)، باغات و مناظر سرسبز و انواع محصولات باغی مانند سیب، هلو، زردالو ،گردو و...، انواع صیفی جات، بافت معماری سنتی روستاهای منطقه، غار نوشیروان، غار سنجد سرچشمه، منطقه تفریحی چمن که بخصوص در ایام نوروز وسیزده بدر پذیرای خیل دوستداران طبیعت است، از جمله جاذبه ها و ظرفیت های این منطقه نمونه گردشگری است.

منطقه نمونه گردشگری سد بیدواز

روستای بیدواز از توابع دهستان میلانلو بخش مرکزی، در ۱۹ کیلومتری شمال شرق شهر اسفراین قرار گرفته است.

برخی از جاذبه های گردشگری آن عبارتند از چشمه علی بره در ابتدای ورودی روستا، چشمه مسجد، چشمه رشیدالدین بیدوازی، رودخانه پرآب بیدواز و سد بیدواز که بر روی این رودخانه احداث شده است.

از جاذبه های فرهنگی - تاریخی منطقه نیز می توان به بافت قدیمی و زیبای روستا، قلعه بالا، حمام قدیمی روستا، آرامگاه شیخ رشیدالدین بیدوازی و ... اشاره کرد و از جمله صنایع دستی روستا گلیم بافی ،پلاس، جاجیم وسفره کردی هستند.

منطقه نمونه وروستای هدف گردشگری رویین

روستای تاریخی، سرسبز و زیبای رویین در فاصله ۲۷ کیلومتری شمال شهر اسفراین واقع شده است.

این روستا با تاریخی هزار ساله، بافت تاریخی ثبتی و باغات و مناظر چشم نواز امروزه به یک مقصد گردشگری شناخته شده در شهرستان اسفراین و استان خراسان شمالی تبدیل شده است.

خانه های سنتی به زیبایی چشم نوازی به صورت پلکانی ساخته شده اند بطوریکه پشت بام منزل یکی حیاط خانه دیگری است.

 رویین با دهها کارگاه سنتی چادرشب بافی، چتائی بافی، دستمال و حوله بافی بعنوان نخستین دهکده نساجی سنتی ایران معرفی شده است.

در این خصوص حمام تاریخی روستا نیز به موزه نساجی رویین تبدیل شده است.

سیب، گلابی، گردو، انگور، هلو و زردآلو، گردو، فرآورده های دامی چون عسل و برخی صنایع دستی از جمله چادر شب و حوله های سنتی از مهمترین سوغات این روستا محسوب می شوند.

کشتی با چوخه

همه ساله در روز 14 فروردین بزرگترین مراسم کشتی باستانی و سنتی چوخه ایران در فضایی باز و بر روی خاک و با حضور علاقمندانی از اقصی نقاط کشور در محل گود چشمه زینل خان (واقع درشمال شهر اسفراین) برگزار می شود.

در پایان مسابقه مقامات و مسئولین کشوری و استانی به رسم یادبود جوایزی به نفرات برتر اهدا می کنند. از جمله جوایزی که به صورت سنتی به پهلوانان اهدا می شود گاو،گوسفند،اسب ،قالی و ... را می توان نام برد.

این مسابقه علاوه بر روز چهارده فروردین در بسیاری از مراسم محلی بخصوص جشن های عروسی نیز به نمایش در می آید. لباسی که کشتی گیران به تن دارند چوخه نام دارد.

چوخه در اصل کلمه ای کردی است و آن  عبارت است از شنل کوتاهی که کشتی گیران آن را با شال سفیدرنگی محکم می کنند. از آنجا که این ورزش از قدیم الایام در بین عشایر کرد شمال خراسان مرسوم بوده به این نام (کشتی با چوخه) معروف گشته است.

کشتی با چوخه سنتی را می توان به نوعی مادر تمام کشتی ها (آزاد، فرنگی، جودو، کوراش و ...)  دانست چرا که اکثر فنون خاص و بکری که در این کشتی اجرا می شود به کشتی های دیگر نیز راه یافته است.

این کشتی به صورت قهرمانی کشور در تقویم ورزشی فدراسیون ورزشهای روستایی و عشایری قرار گرفته است. آیین کشتی باچوخه اسفراین در تاریخ ۲۷/۱۲/۸۷ در فهرست آثار فرهنگی ناملموس کشور با شماره ۳۰ به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/آ

منبع: فارس

کلیدواژه: گردشگری اسفراین ارگ بلقیس منطقه نمونه گردشگری شماره ثبت ملی شهرستان اسفراین خراسان شمالی شهر اسفراین جاذبه ها شیخ آذری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۴۴۴۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مرمت بانیه تاریخی استان مرکزی شتاب می‌گیرد

مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی، گفت: مرمت بانیه تاریخی استان مرکزی شتاب می‌گیرد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تفرش، محمود مرادی نراقی پیش از ظهر امروز در بازدید مشترک با اداره اوقاف شهرستان تفرش از اجرای عملیات مرمت بنای تاریخی امامزاده محمد فم(ع) در جمع خبرنگاران، اظهار داشت: امامزاده محمد تفرش از نسل حضرت سید سجاد امام زین العابدین (ع) و جد مقام معظم رهبری است، امامزاده محمد(ع) به عنوان قطب فرهنگی تفرش و یکی از زیبا‌ترین بناهای تاریخی مذهبی استان مرکزی به شمار می‌رود و به جهت اهمیت بنا باید مرمت و بازسازی آن مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: آرامگاه امام زاده محمد فم که به شماره 432 در تاریخ 5 اسفند 1341 به ثبت آثار ملی رسیده است، عملیات مرمتی امامزاده محمد فم در شهرستان تفرش که قبلا به صورت غیر اصولی انجام شده بود در چند مرحله با طرح مرمتی و با نظارت کارشناسی اداره کل میراث‌فرهنگی انجام شد و در این مرحله گنبد و بخشی از محوطه این بنای تاریخی دوره صفویه نیاز به مرمت دارد.

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی اظهار داشت: پیرو انعقاد تفاهم‌نامه سه جانبه با اداره کل اوقاف و امور خیریه، هیئت امنا و شهرداری تفرش و با کمک ظرفیت خیرین این شهرستان مراحل پایانی مرمت این بنای تاریخی در دستور کار قرار گرفته است.

مرادی بیان کرد: این مکان مقدس دارای بقعه، ایوان، آستانه، حجره و حیاط است. در سردر ورودی امامزاده محمد هنرهای مختلفی به‌کار رفته است و دارای یک بنای مرکزی است که اصل بنا مربوط به اواخر قرن هشتم هجری و دوره ایلخانی است که بعد از آن تعمیر و بازسازی شده است. این بنای تاریخی توسط معماری زیبای یک اصفهانی انجام شده که از تزئینات، آجرکاری، کاشیکاری و نقاشی زیبایی برخوردار است.

وی خاطرنشان کرد: در بازدید مشترک میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی و اداره اوقاف شهرستان تفرش، هیئت امنا و شهردار تفرش مقرر شد اجرای عملیات مرمت بنای تاریخی امامزاده محمد فم(ع) در شهرستان تفرش تسریع پیدا کند و در دستور کار قرار گرفت.

انتهای پیام/711/